Inauguracja wystawy „Napoleon i sztuka” [fr]

Szanowna Pani Minister,
Szanowny Panie Dyrektorze Muzeum Zamku Królewskiego,
Szanowny Panie Dyrektorze Muzeum w Compiègne,
Drodzy Przyjaciele,

Na wstępie pragnę gorąco podziękować naszemu gospodarzowi, Panu Profesorowi Andrzejowi Rottermundowi za przyjęcie nas dzisiaj w Zamku Królewskim w Warszawie - miejscu będącym symbolem tożsamości narodowej, kultury i historii Polski - gdzie za chwilę dokonamy uroczystego otwarcia wspaniałej wystawy zatytułowanej „Napoleon i sztuka”.

Ta ciekawa ekspozycja, która wpierw była prezentowana w Pałacu Cesarskim w Compiègne od 24 kwietnia do 27 lipca bieżącego roku, jest owocem długoletniej i wzorcowej współpracy prestiżowych instytucji kultury, ale także osobistej przyjaźni łączącej dwóch wielkich muzealników, z Francji i z Polski. Zrealizowali już wiele wspólnych projektów - przypomnę wspaniałą wystawę „Cienie i światła. Cztery wieki malarstwa francuskiego” prezentowaną w Zamku Królewskim w dwa tysiące piątym roku.

O ile mi wiadomo, jest to pierwsza tak wielka wystawa poświęcona wyłącznie stylowi empire, którą zorganizowano w Polsce. Polakom epoka napoleońska kojarzy się przede wszystkim z kampaniami wojskowymi, z Wielką Armią i odzyskaniem, chociaż jedynie częściowo i na krótko, niepodległości dzięki utworzeniu Księstwa Warszawskiego. Nie jest dziełem przypadku fakt, że w zbiorowej wyobraźni Polaków, cesarz Napoleon zajmuje bardzo szczególne miejsce, jest nawet wymieniony w hymnie narodowym i należy do grona najbardziej popularnych postaci historycznych.

Znamy Napoleona jako stratega, bohatera polskiej walki o niepodległość. Nieco mniej wiemy o nim, jako o mecenasie sztuki, który zainspirował to, co zostało nazwane „stylem empire”. Architektura, malarstwo, rzeźba i rzemiosło artystyczne: wszystkie sztuki miały wyrażać potęgę i splendor dworu i samego cesarza. Podobnie jak król Ludwik XIV przed wiekiem odcisnął silne piętno na twórczości artystycznej swojej epoki, wykorzystując sztukę do promowania Francji w świecie.

Ambasada Francji i Instytut Francuski przyłączyły się do projektu wystawy. Wsparły wspólnie z Fundacją Orange stworzenie wirtualnej ekspozycji adresowanej do młodego widza, w uzupełnieniu wystawy właśnie prezentowanej na Zamku.

Dodatkowo wiele innych wydarzeń organizowanych przez Instytut Francuski wzbogaci całe przedsięwzięcie. Dzięki naszej partnerskiej współpracy z Filmoteką Narodową przygotowywano w kinie Iluzjon retrospektywę filmów o Napoleonie. Przez cztery miesiące trwania wystawy publiczność będzie mogła odkryć postać cesarza w filmach Andrzeja Wajdy, Jerzego Skolimowskiego, Serge’a Bondartchouka czy Abla Gance’a.

Ta retrospektywa poświęcona Napoleonowi rozpocznie się i zakończy prezentacją dwóch ekranizacji „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza, któremu zawdzięczamy słowa wyrażające najlepiej stosunek Polaków do cesarza: „Bóg jest z Napoleonem. Napoleon z nami”. Reżyserem pierwszego filmu jest Andrzej Wajda, drugi, w tysiąc dziewięćset dwudziestym ósmym (1928) roku, zrealizował Ryszard Ordyński. Niedawno odrestaurowana - dzięki staraniom Filmoteki Narodowej - adaptacja poematu zostanie zaprezentowana wraz ze specjalną oprawą muzyczną na zakończenie wystawy.

Instytut Francuski planuje także, we współpracy z Zamkiem Królewskim, cykl wykładów. W październiku Elisabeth Ponsolle des Portes, przewodnicząca komitetu Colbert’a, wygłosi prelekcję zatytułowaną „Luksus i sztuka dekoracyjna w służbie promowania Francji”, w listopadzie Jean-Marie Rouart z Akademii Francuskiej opowie o swojej najnowszej książce poświęconej Napoleonowi a w grudniu Emmanuel Starcky zwróci naszą uwagę na nowoczesność stylu Empire.

Na zakończenie jeszcze raz pragnę wyrazić moje uznanie dla tej wspólnej inicjatywy Zamku Królewskiego w Warszawie i Pałacu Cesarskiego w Compiègne a także wdzięczność dyrektorom tych dwóch placówek oraz komisarzom wystawy, Réunion des Musées Nationaux-Grand Palais, stowarzyszeniu Legii Honorowej. Dziękuję wszystkim, że możemy uczestniczyć w tym wielkim wydarzeniu. A jest ono doskonałym dowodem na to, jak głęboko i mocno więź łącząca nasze kraje jest zakotwiczona w historii i kulturze.

Pragnę jeszcze skorzystać z okazji i bardzo gorąco podziękować Pani Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, która od początku bardzo wspierała ten projekt a także Pani Dyrektor Muzeów Francji.